Co jako rodzic powinieneś wiedzieć o płaskostopiu i koślawości pięt? Jakie objawy powinny wzmocnić Twoją czujność?
Płaskostopie – w najprostszej definicji to obniżenie lub brak łuku podłużnego (wysklepienia) stopy, a u dzieci starszych również łuku poprzecznego.
Koślawość pięt – charakterystyczne ustawienie stawów skokowych. U dzieci wynika najczęściej z wiotkości łącznotkankowej. Fizjologiczna koślawość pięt nie powinna przekraczać 5-7 stopni. Większa koślawość zaburza właściwą biomechanikę chodu i może przyczynić się do wystąpienia dolegliwości bólowych. Często współistnieje z koślawością kolan.
Czym może objawiać się płaskostopie i koślawość?
Objawy są w stanie zauważyć opiekunowie dziecka, nawet ci nieposiadający wykształcenia w tym kierunku. Jest to przede wszystkim brzydki chód, ciężki chód, ustawianie stóp do środka. W skrajnych przypadkach dziecko potyka się o własne stopy i przewraca się. Ponadto wykrzywione kolana, czy ścieranie się pięt (obcasów) w obuwiu.
W przypadku najmłodszych dzieci, które chodzą za rączkę, stópki mogą wymagać obserwacji, gdy maluch po bardzo krótkim spacerku chce iść do wózka lub być noszone. Może to oznaczać dyskomfort, którego źródłem mogą być nóżki, czy stopy. Objaw taki nie występuje, gdy dziecko biega samodzielnie.
Zwrócenia uwagi wymagają też sytuacje, gdy dziecko często chodzi na piętach, lub na palcach. Problemy ze stópkami mogą też objawiać się budzeniem w nocy tuż po zaśnięciu, starsze dzieci poproszą wówczas o pomasowanie nóżek, szczególnie po bardzo aktywnym dniu.
Płaskostopie może być odwracalne
Wyżej wymienione objawy są charakterystyczne dla zaburzeń chodu spowodowanych płaskostopiem czynnościowym.
Płaskostopie czynnościowe jest zaburzeniem z definicji odwracalnym i można z niego „wyrosnąć”. Jednak w części przypadków powoduje powstanie trwałych następstw w postaci utrwalonego płaskostopia, paluchów koślawych, ostróg piętowych, ganglionów, zespołów bólowych stóp i stawów skokowych, powoduje przeciążenie i powstawanie zmian zwyrodnieniowych w stawach kolanowych, biodrowych i w kręgosłupie. W różnym stopniu zaburza wydolność i wpływa na estetykę chodu. Objawem spowodowanym płaskostopiem (szczególnie u nastolatka) mogą być bóle głowy.
Płaskostopie z punktu widzenia biomechaniki
W pierwszym etapie rozwoju płaskostopia dochodzi do podwichnięcia stawu skokowego i koślawego ustawienia pięty. Poduszka tłuszczowa występująca u małego dziecka chroni jego stopę przed poważniejszymi problemami. Po ok. 2 roku życia u dziecka narasta fizjologiczna koślawość kolan, która swoje maksimum osiąga około 4 roku życia (ok. 4 cm) i stopniowo znika do 7 roku życia.
Rozwojowi płaskostopia sprzyja poruszanie się od dzieciństwa tylko i wyłącznie na płaskich powierzchniach. Stąd, nie tylko z perspektywy rozwoju zmysłu dotyku, ale również rozwoju fizjologicznego, warto urozmaicać dziecku powierzchnię, po której się porusza. Wszelkiego typu ścieżki sensoryczne w mieszkaniu, czy w ogrodzie. Poruszanie się na boso po trawie, po piachu, plaży, po ścieżkach pieszych gruntowych, czyli kamieniach, a nawet skałach. To radość nowych doświadczeń i zarazem profilaktyka stopy.
W jakich sytuacjach zaleca się zwrócenie uwagi na dobre buty?
- Przy zdiagnozowanym płaskostopiu.
- Gdy dziecko nie chodzi samodzielnie powyżej 16 -18 miesiąca życia.
- W okresie przyspieszonego wzrost stóp na długość (2-3 numery obuwia w okresie roku).
- Jeśli koślawość kolan przekracza 4 cm, szczególnie u dzieci z nadwagą.
- Po przebytych urazach stawu skokowego i stopy.
Jak leczyć płaskostopie i koślawość?
Podejście jest bardzo różne, co widać w poszczególnych krajach. W Anglii i Polsce większość uważa, że jest to okresowe zaburzenie czynnościowe, z którego wyrasta i mają oni rację w ponad 85% przypadków. Zupełnie inne podejście jest w Austrii, gdzie państwo zaleca i dofinansowuje prawidłowe obuwie profilaktyczne u dzieci do wieku szkolnego.
Gdy coś Cię zaniepokoi, umów się na wizytę do ortopedy, czy fizjoterapeuty.
Kupując dziecku obuwie, to Ty powinieneś decydować (nie dziecko), które buty z półki wybierzesz. Maluszki mają tendencję wyboru bucików, które im się podobają, które mają koledzy. Nie zawsze wybór dziecka będzie dobry dla jego zdrowia. Skąd masz wiedzieć, czy wybrane buty są dobre dla dziecka. Już swoim okiem, jako rodzic, jako dziadek, czy babcia, zauważysz, że w danych bucikach poprawiła się estetyka chodu pociechy. Miłe dzieci same przyniosą do założenia to obuwie, w którym jest im wygodnie. Klienci Aurelki potwierdzają to w swoich relacjach po zakupie.
Zauważysz zmiany, nawet jeśli nie masz kierunkowego wykształcenia, ponieważ prawidłowe obuwie stabilizuje staw skokowy i pozycjonuje piętę, przywracając jej prawidłowy kształt. Buty nie deformują się z czasem. Dobry but, bez uszczerbku dla wygody stópki i nóżki, pomieści dodatkową wkładkę ortopedyczną. Przy tych zaletach danego modelu buta, pamiętaj o prawidłowym zapinaniu i sznurowaniu. Prawidłowe wykonanie tej czynności zaprezentuje Ci specjalista podczas wizyty kontrolnej po zakupie obuwia.
Więcej informacji w publikacji lek. med. Piotra Kliszcza Płaskostopie u małych dzieci – fakty i legendy.
https://www.sklep-aurelka.pl/
