Zmarła królowa brytyjska Elżbieta II

Elżbieta II, właśc. Elżbieta Aleksandra Maria, ang. Elizabeth Alexandra Mary (ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 września 2022 w Balmoral) – królowa Wielkiej Brytanii z dynastii Windsorów od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953), córka króla Jerzego VI i jego małżonki, Elżbiety Bowes-Lyon.

Oprócz godności królowej Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej była również głową 14 innych państw: Antigui i Barbudy, Australii, Bahamów, Belize, Grenady, Kanady, Jamajki, Nowej Zelandii, Papui-Nowej Gwinei, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyn, Tuvalu i Wysp Salomona, które razem z Wielką Brytanią mają status tzw. Commonwealth realm. Liczba państw, w których panowała Elżbieta II zmieniała się podczas jej panowania. Wszystkich państw, które uznawały ją za głowę państwa było 33.

Od 9 września 2015 królowa Elżbieta II była najdłużej panującym monarchą Wielkiej Brytanii; pobiła rekord królowej Wiktorii (63 lata, 7 miesięcy i 2 dni), której jest praprawnuczką. Od 13 października 2016 była najdłużej panującą żyjącą głową państwa na świecie. Wcześniej tytuł ten przysługiwał Ramie IX – królowi Tajlandii, który rządził od 1946 do swojej śmierci w 2016. Od 12 czerwca 2022 była drugim po Ludwiku XIV najdłużej panującym monarchą na świecie, wyprzedzając króla Tajlandii, który urząd sprawował 70 lat i 126 dni.

Elżbieta II urodziła się poprzez cięcie cesarskie 21 kwietnia 1926 o godz. 2:40 GMT w domu przy 17 Bruton Street w dzielnicy Mayfair w Londynie. Jest córką księcia Alberta z Yorku, drugiego syna urzędującego króla Jerzego V, i księżnej Yorku Elżbiety Bowes-Lyon. Świadkiem jej narodzin był minister spraw wewnętrznych William Joynson-Hicks, który kontrolował, by podczas porodu nie podmieniono noworodka na inne. W momencie narodzin Elżbieta zajmowała trzecie miejsce w linii sukcesji, po księciu Walii Edwardzie i swoim ojcu. 29 maja 1926 została ochrzczona wodą z Jordanu w kaplicy Buckingham Palace przez anglikańskiego arcybiskupa Yorku, Cosma Langa. Jej rodzicami chrzestnymi byli: król Jerzy V, królowa Maria, księżniczka królewska Maria Windsor, książę Artur, lord Claude Bowes-Lyon oraz Mary Elphinstone. Elżbieta Aleksandra Maria pierwsze imię otrzymała po matce, drugie po prababce (królowej Aleksandrze), a trzecie po babce (królowej Marii).

W młodości była nazywana przez najbliższych „Lilibet”, ponieważ nie potrafiła poprawnie wymówić swojego imienia w języku angielskim – „Elizabeth”. Była opisywana przez swoich biografów jako spokojne, posłuszne, mało spontaniczne i skłonne do kontrolowania swoich emocji dziecko, od najmłodszych lat była przygotowywana do objęcia funkcji królowej.

Kiedy Elżbieta miała 10 lat, w 1936 zmarł jej dziadek, król Jerzy V. Tron objął jej stryj, książę Walii, Edward VIII, który jednak 11 grudnia 1936 abdykował, nie mogąc poślubić dwukrotnie rozwiedzionej Amerykanki Wallis Simpson. Następnym królem został jej ojciec, Jerzy VI, a Elżbieta zajęła pierwsze miejsce w linii sukcesji. Po koronacji ojca zamieszkała w Buckingham Palace. W wieku 13 lat podjęła naukę m.in. konstytucji Wielkiej Brytanii u Henry’ego Martena, wykładowcy Eton College, poza tym uczestniczyli u boku ojca w licznych spotkaniach z wysoko postawionymi politykami i urzędnikami.

Po wybuchu II wojny światowej wraz z siostrą Małgorzatą została umieszczona w zamku w Windsorze w Berkshire. Lord Hailsham zasugerował, aby księżniczki zostały ewakuowane do Kanady, na co matka Elżbiety II, królowa Elżbieta Bowes-Lyon, odparła: Dzieci nigdzie nie pojadą beze mnie, ja nie opuszczę króla, a król nie wyjedzie nigdy. 13 października 1940 wówczas 14-letnia Elżbieta na antenie BBC wygłosiła swoje pierwsze publiczne przemówienie, w którym zwróciła się ze słowami otuchy do dzieci Wspólnoty Narodów.

W lutym 1947 złożyła swoją pierwszą oficjalną wizytę zagraniczną, celem jej podróży był Związek Południowej Afryki. Wyprawa trwała przez 10 tygodni. W audycji radiowej nadawanej z okazji jej 21. urodzin powiedziała: Oświadczam wobec was wszystkich, iż poświęcę całe moje życie, jakiekolwiek będzie, długie czy krótkie, służbie wam i wielkiej imperialnej Wspólnocie, której członkami jesteśmy my wszyscy.

Choroba ojca – zdiagnozowano u niego raka gardła – sprawiała, że księżniczka Elżbieta przejęła część jego obowiązków. W 1951 złożyła wizyty w Grecji, Włoszech, na Malcie i w Kanadzie, a także spotkała się z amerykańskim prezydentem Harrym Trumanem w Waszyngtonie, jak również poprowadziła obrady Tajnej Rady. W styczniu 1952 razem z mężem udała się w podróż po krajach Wspólnoty Narodów. 6 lutego 1952, podczas pobytu w hotelu Treetops w Thice w Kenii, od księcia Filipa dowiedziała się o śmierci ojca, który zmarł na atak serca. Natychmiast wróciła z mężem do Wielkiej Brytanii. Tuż po śmierci ojca w rozmowie z Martinem Charterisem, asystentem swojego prywatnego sekretarza, poinformowała o wyborze królewskiego imienia – Elżbieta. Dzień po śmierci ojca została ogłoszona królową Wielkiej Brytanii. W uroczystości, która odbyła się w St. James’s Palace wzięli udział m.in. członkowie Tajnej Rady Wielkiej Brytanii i lord mer Londynu.

24 marca 1953 zmarła na raka gardła królowa-wdowa Maria Teck, jednak przed śmiercią wyraziła życzenie, aby z tego powodu nie przekładano koronacji. Odbyła się ona 2 czerwca 1953. Koronację Elżbiety w opactwie westminsterskim obserwowało 8251 osób. Podczas ceremonii asystowało jej osiem druhen noszących tren. Arcybiskup Canterbury Geoffrey Fisher obwieścił zgromadzonym: Panowie, przedstawiam wam królową Elżbietę, waszą niezaprzeczalną królową, wam wszystkim, którzy tu przybyliście złożyć jej hołd i oddać się jej na służbę. Czy gotowi jesteście ją uznać?, na co lordowie odpowiedzieli: God save Queen Elizabeth. Kolejnym etapem ceremonii była przysięga na Biblię. Królowa zobowiązała się rządzić królestwem i krajami Wspólnoty Narodów zgodnie z ich prawami i zwyczajami oraz umacniać Kościół Anglii. Następnie zdjęła płaszcz, diadem i klejnoty, po czym zasiadła na tronie pod złotym baldachimem podtrzymywanym przez czterech kawalerów Orderu Podwiązki. Później Arcybiskup namaścił świętymi olejkami dłonie, pierś i czoło królowej. Następnie przyznano jej insygnia nowej godności – ostrogi św. Jerzego, królewski miecz, jabłko królewskie, bransolety, pierścień, berło z krzyżem i berło z gołębicą. Następnie królowa została odziana w purpurowy, haftowany złotem, aksamitny płaszcz. W czasie koronacji został wykonany hymn koronacyjny Georga Friedricha Händla Zadok the Priest, który od 1727 powtarza się na każdej uroczystości koronacyjnej brytyjskiego monarchy. Na zakończenie arcybiskup nałożył jej na głowę koronę św. Edwarda, a lordowie jeszcze raz zawołali God save Queen Elizabeth. Następnie trzej książęta krwi królewskiej – Edynburga, Gloucester i Kentu – a za nimi pozostali lordowie, złożyli hołd królowej. Następnie Elżbieta z mężem przyjęli komunię pod dwiema postaciami. Ceremonię zakończyło odśpiewanie Te Deum. Po trzygodzinnej ceremonii królowa, z ciężką koroną na głowie, berłem w lewej i jabłkiem w prawej ręce, miała kłopoty z powstaniem i poprosiła o pomoc arcybiskupa. Następnie opuściła opactwo, wymieniwszy wcześniej koronę św. Edwarda na lżejszą państwową koronę imperialną. W czerwcu 2022 roku monarchini obchodziła Platynowy Jubileusz 70-lecia panowania (źródło: Wikipedia).