piątek, 21 marca 2025
naszamlawa.plKulturaTradycja tworzenia szopek bożonarodzeniowych
- REKLAMA -
  • Wyremontowane 3-pokojowe mieszkanie, 55 m2
    Cena: 258 000 zł  / Miejscowość: Mława  / Kategoria:
  • Atrakcyjna posiadłość 2,25 ha k. Strzegowa
    Cena: 750 000 zł  / Miejscowość: Dalnia  / Kategoria:
  • Działka budowlana 1533 m2 w Wiśniewie
    Cena: 123 000 zł  / Miejscowość: Wiśniewo  / Kategoria:
  • Las w Uniszkach Zawadzkich p. 3,1027 ha
    Cena: 160 000 zł  / Miejscowość: Uniszki Zawadzkie  / Kategoria:
  • Kamienica w centrum Działdowa, ul. Katarzyny
    Cena: 370 000 zł  / Miejscowość: Działdowo  / Kategoria:
  • Teren 2,1865 ha - pod produkcję, składy, magazyny
    Cena: 1 749 200 zł  / Miejscowość: Ciechanów  / Kategoria:
  • Mieszkanie 61,60 m2 I 3-pokoje I 2 piętro I OKM
    Cena: 359 000 zł  / Miejscowość: Mława  / Kategoria:
  • Działka 1,0064 ha w dzielnicy przemysłowej Ciechanowa
    Cena: 805 120 zł  / Miejscowość: Ciechanów  / Kategoria:
  • Trzypokojowe mieszkanie w Przasnyszu!
    Cena: 327 700 zł  / Miejscowość: Przasnysz  / Kategoria:
  • Dom wolnostojący na 14-arowej działce k. Mławy
    Cena: 298 000 zł  / Miejscowość: Uniszki Zawadzkie  / Kategoria:
  • Na sprzedaż kompleks działek budowlanych w Mławie!
    Cena: 78 470 zł  / Miejscowość: Mława  / Kategoria:
  • Parterowy dom w Mławie, nieopodal centrum
    Cena: 450 000 zł  / Miejscowość: Mława  / Kategoria:
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4

Tradycja tworzenia szopek bożonarodzeniowych

-

Tradycja tworzenia szopek bożonarodzeniowych w Polsce sięga końca XVII wieku.

- R E K L A M A -

 

Szopkarstwo krakowskie

Tradycja szopkarska w Krakowie trwa nieprzerwanie od XIX wieku. Pierwotnie wykonywaniem szopek trudnili się rzemieślnicy z ówczesnych przedmieść Krakowa, szczególnie Krowodrzy i Zwierzyńca. Mniejsze szopki chętnie nabywali mieszczanie, którzy ozdabiali nim swoje domy i obdarowywali najbliższych. Większe, ze wspaniałymi lalkami-kukiełkami i rozświetlone od wewnątrz płomykami świec – pełniły funkcję przenośnego teatrzyku, który w okresie świątecznym przy wtórze odgrywanej na żywo muzyki gościł w domach zamożnych krakowskich rodzin.

Najstarsza zachowana szopka krakowska znajduje się w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Jest to dzieło Michała Ezenekiera z drugiej połowy XIX stulecia. Szopka Ezenekiera bywa nazywana „szopką-matką”, a to ze względu nie tylko na jej dawne pochodzenie, ale i kunszt, który wpłynął na ukształtowanie się kanonu szopki krakowskiej jako budowli smukłej, wielopoziomowej, wieżowej, symetrycznej, która ma służyć za miejsce przedstawienia narodzin Jezusa i charakteryzuje się spiętrzeniem zminiaturyzowanych elementów zabytkowej architektury Krakowa, fantazyjnie przetworzonych i połączonych.

Od 1937 roku – z przerwą na lata II wojny światowej – zawsze w grudniu odbywa się konkurs, podczas którego prezentowane są szopki. Przynoszone są one na Rynek Główny w Krakowie i ustawiane u stóp pomnika Adama Mickiewicza. Od 1946 roku organizatorem konkursu jest Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Wspólnotę krakowskich szopkarzy tworzą członkowie o silnym poczuciu jedności i tożsamości lokalnej. Co roku w konkursie bierze udział ok. 50 szopkarzy z kategorii seniorów i kilkuset w kategoriach dziecięcych i młodzieżowych. Twórcami szopek są osoby w różnym wieku i o różnym statusie zawodowym. Wśród kilkudziesięciu czynnych szopkarzy szczególną rolę w środowisku pełnią twórcy, którzy od pokoleń podtrzymują tradycję i dbają o jej rodzinny przekaz.

Współcześnie szopki charakteryzują się nagromadzeniem zminiaturyzowanych elementów zabytkowej architektury Krakowa, które są fantazyjnie przetworzone i połączone. Szopki są nie tylko precyzyjnie zaprojektowane i bogato udekorowane, ale także zelektryfikowane i zmechanizowane, co dodatkowo wzmacnia efekt końcowy oraz uatrakcyjnia ich konstrukcje. Konstrukcje szopek najczęściej wykonane są z drewna, dykty i tektury, a do ich ozdabiania wykorzystuje się kolorowy papier, bibułę i staniol – wielokolorową, błyszczącą, metaliczną folię. Za pomocą figurek prezentowane są sceny związane z życiem miasta, ale także Polski i świata, nawiązujące do wydarzeń historycznych, kulturalnych i społecznych.

Szopkarstwo krakowskie jako pierwszy polski wpis trafiło na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO.

 

Szopki na Dolnym Śląsku

Szopki na Dolnym Śląsku mają bogatą tradycję. Na przełomie XVII i XVIII w. szczególnie dużo ich powstawało na Ziemi Kłodzkiej. Cechował je wysoki poziom artystyczny i różnorodność form. Bardzo popularne były szopki z wolno stojącymi figurami, dowolnie ustawianymi we wnętrzu drewnianej stajenki, a także szopki z większą liczbą postaci, które rozstawiano na szerszym tle. Oprócz nich spotkać można było na tym terenie charakterystyczne szopki ruchome, piramidowe oraz tzw. skrzynkowe. W tych ostatnich sceny bożonarodzeniowe umieszczano na tle rodzimego górskiego pejzażu, często z widokiem dolnośląskich miejscowości. Obok scenerii betlejemskiej wprowadzano do szopek sceny rodzajowe, przedstawiające na przykład pracujących rzemieślników itp. Zamykana w drewnianej skrzynce za szybą całość, zachwyca realistycznie, misternie wykonanymi postaciami, precyzją i dbałością o detale.

Początkowo szopka miała charakter wyłącznie religijny. W kościołach ustawiano żłóbek z nieruchomymi figurami Dzieciątka, Świętej Rodziny i innymi postaciami. Odgrywano też proste kościelne misteria, których kanwą była historia narodzenia Jezusa. Z czasem uatrakcyjniono te statyczne przedstawienia, wprowadzając dodatkowo figurki ruchome, same zaś jasełka uległy zeświecczeniu przez włączenie do nich różnych treści, np. humorystycznych, a nawet erotycznych, nieprzystających do powagi miejsca skupienia i modlitwy. To spowodowało wyprowadzenie ich z kościołów (w Polsce za sprawą zakazu ich wystawiania wydanego w połowie XVIII w. przez biskupów polskich), a w dalszej konsekwencji powstanie szopki ludowej jako teatrzyku obnośnego i ukształtowanie się zwyczaju „chodzenia z szopką”. W Polsce tradycja ta znana była zarówno na wsi, jak i w mieście od XIX w. Z szopkami chodzili chłopcy lub kawalerowie. Śpiewali kolędy, składali życzenia i prezentowali krótkie przedstawienia o narodzinach Dzieciątka. Odwiedziny kolędników były dobrą wróżbą. Na Dolnym Śląsku jeszcze na początku lat siedemdziesiątych XX w. w wielu wsiach można było spotkać chłopców noszących proste szopki, które najczęściej miały formę niewielkiego budynku, nawiązującego swoim wyglądem do skromnych, krytych strzechą stajenek. Wewnątrz znajdowały się umieszczone na stałe figurki z drewna lub papieru, przedstawiające Świętą Rodzinę. Zwyczaj ten znany był wśród reemigrantów z Jugosławii, osadników pochodzących z Tarnopolskiego, Wileńskiego czy Krakowskiego.

Obok nich na tym terenie rozpowszechnione były szopki typu kukiełkowego. Niektóre swoim kształtem nawiązywały do rozbudowanych architektonicznie budowli, zazwyczaj z dwiema lub trzema wieżami, zwieńczonymi kopułami, posiadały scenę, na której kolędnicy odgrywali przedstawienie. Galeria występujących w szopkach kukiełek-postaci była bardzo bogata. Obok Świętej Rodziny najczęściej pojawiali się związani z opowieścią o królu Herodzie Trzej Królowie, pasterze, śmierć, diabeł, anioł, Żyd i sam król Herod. Wszystkie figurki wykonywane były z drewna, z dużą dbałością o szczegóły.

Obok szopek kukiełkowych można spotkać na Dolnym Śląsku także szopki nawiązujące do znanych na całym świecie szopek krakowskich, których tradycję tworzenia zapoczątkowali w 1860 r. bracia Michał i Leon Ezenkierowie. Rozpowszechniali ją krakowscy murarze z Krowodrzy i Zwierzyńca. Inspiracją były dla nich krakowskie kościoły, kaplice, wieże, baszty i pałace. Na drewnianych stelażach powstawały fantazyjne miniatury krakowskich zabytków przy użyciu staniolu, bibułki, celofanu, blaszek, cekinów, szkiełek i korali. Dolnośląskie szopki typu krakowskiego to smukłe wielopoziomowe budowle, przedstawiające znane wrocławskie obiekty, takie jak ratusz czy katedra. Autorem tych dzieł sztuki rękodzielniczej jest Tadeusz Mirowski z Wrocławia, który wykonał je na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. Wykonany z drewna lub sklejki szkielet, oklejony jest kolorową folią aluminiową (staniolem), pasmanterią i cekinami. Szopki mają parzystą albo nieparzystą liczbę wież i dwie bądź trzy kondygnacje. W środku umiejscowiona jest wnęka, w której przedstawiona jest scena Bożego Narodzenia. Mistrzowsko wykonane szopki Tadeusza Mirowskiego zachwycają swoim kunsztem.

Oprac. na podstawie artykułu ze strony Muzeum Krakowa.

Źródło: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

- R E K L A M A -
Subskrybuj
Powiadom o
guest


Na podany adres email otrzymasz powiadomienie po akceptacji komentarza przez moderatora.

Chcąc jak najlepiej zabezpieczyć i chronić Twoje dane osobowe zgodnie z przepisami RODO, potrzebna nam jest Twoja zgoda na ewentualne ich przetwarzanie. Informujemy jednocześnie, że publikacja komentarza w portalu "Nasza Mława" skutkuje wyrażeniem przez Ciebie takiej zgody. Nigdzie nie przekazujemy Twoich danych (IP) i chronimy je jak najlepiej potrafimy, wykorzystując do tego wszelkie możliwe formy.

UŻYTKOWNIK PONOSI WYŁĄCZNĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA TREŚCI ZAMIESZCZANE PRZEZ SIEBIE W PORTALU NASZA MŁAWA, W SZCZEGÓLNOŚCI JEST ODPOWIEDZIALNY ZA EWENTUALNE NARUSZENIE PRAW LUB DÓBR OSÓB TRZECICH ORAZ SZKODY Z TEGO TYTUŁU.
0 komentarzy
Najnowsze
Najstarsze Oceniane
Informacje zwrotne w treści
Wyświetl wszystkie
radiowóz

Mława. Zaczepiał 10-letnią dziewczynkę

0
Podejrzany mężczyzna zaczepiał 10-letnią dziewczynkę w Mławie. Mieszkanka Mławy zgłosiła, że jej córkę zaczepiał starszy mężczyzna z siwą brodą. Interweniował patrol policji, któremu jednak...
gotówka

Uwaga! ZUS bije na alarm! Oszuści podszywają się pod instytucję

0
Uwaga! ZUS bije na alarm! Oszuści podszywają się pod instytucję. Grasują w sieci, wysyłając fałszywe e-maile. Link w e-mailu prowadzi na fałszywą stronę logowania,...

Pacholec z nagrodą MVP. ZTiR z pucharem fair-play.

0
We wtorkowy wieczór zostały wyjaśnione wszelkie niewiadome związane z tegorocznymi zmaganiami w ramach Dan-Bud Amatorskiej Ligi Fustalu. W grupie mistrzowskiej medalistów poznaliśmy już wcześniej....

Przygotuj swoje auto na wiosnę – umów się na diagnostykę w Volvo Nord Auto...

0
Czy przygotowanie samochodu na wiosnę ogranicza się jedynie do jego solidnego mycia i odkurzania? W żadnym wypadku. Wiosenne porządki to także serwis i pełna...
  • Dom wolnostojący na 14-arowej działce k. Mławy
    Cena: 298 000 zł  / Miejscowość: Uniszki Zawadzkie  / Kategoria:
  • Atrakcyjna posiadłość 2,25 ha k. Strzegowa
    Cena: 750 000 zł  / Miejscowość: Dalnia  / Kategoria:
  • Wyremontowane 3-pokojowe mieszkanie, 55 m2
    Cena: 258 000 zł  / Miejscowość: Mława  / Kategoria:
  • 1

Pilne! Mławska Hala Targowa sprzedana

2
Zachwycający niezwykłą architekturą, zabytkowy budynek w sercu Mławy — Mławska Hala Targowa — został sprzedany. Kto kupił, kto doceni perłę mławskiej architektury? Chęć zakupu...

Dwóch Sieradzkich na podium. Grand Prix zakończone

0
Za nami ostatni turniej tegorocznej edycji Grand Prix w tenisie stołowym o puchar dyrektora Mławskiej Hali Sportowej. Sezon 2024/2025 okazał się wyjątkowy dla Macieja...

Brawurowa akcja w Mławie. Uniemożliwili jazdę pijanemu

0
Brawurowa akcja w Mławie. Świadkowie uniemożliwili jazdę pijanemu kierowcy. Zatrzymany przez świadków kierujący miał ponad 1,6 promila. Brawurowa akcja w Mławie. Uniemożliwili jazdę pijanemu W czasie...
- REKLAMA -
- REKLAMA -

Derby w sparingu. Jedni o awans, drudzy o utrzymanie

0
Wielkimi krokami zbliża się inauguracja rundy wiosennej w piłkarskiej A-klasie. Pierwsza seria spotkań została zaplanowana na ostatni weekend marca. Naszym ekipom będą przyświecać w...
Leją asfalt na ul. Grzebskiego. Droga nieprzejezdna

Wieczfnia Kościelna – Kulany: Decyzje Zarządu Powiatu

0
Zarząd Powiatu Mławskiego rozpatrzył petycję mieszkańców dotyczącą poprawy bezpieczeństwa na drodze powiatowej nr 2307W (Wieczfnia Kościelna – Kulany). Decyzje dotyczą budowy chodnika, oświetlenia i...

Zaginięcie seniorki w Mławie: Apel o czujność i szybką reakcję

0
O tym jak ważna jest szybka reakcja rodziny świadczy zdarzenie z 17 marca w Mławie. 73-letnia seniorka, mająca problemy z pamięcią, wyszła z domu...

500–lecie włączenia Mazowsza do Królestwa Polskiego [Artykuł sponsorowany]

0
Blisko pięćset lat temu, 10 września 1526 roku sejm mazowiecki złożył przysięgę na wierność królowi Zygmuntowi I Staremu, potwierdzając inkorporację samodzielnego dotąd księstwa do...
- REKLAMA -
0
Przejdź do komentarzyx