Szreńsk nie będzie miastem. Powody są dwa

Wiadomo już, że Szreńsk nie odzyska praw miejskich z początkiem 2021 roku. To mimo wniosku rady gminy. Jakie były powody wydania decyzji?

O nadanie (przywrócenie) statusu miasta ubiegała się Rady Gminy Szreńsk. Miejscowość nie znalazła się w rozporządzeniu, które wejdzie w życie 1 stycznia.

Powody są dwa. Na terenie miejscowości jest 145 gospodarstw, czyli 44,62 procent, które podlegają obowiązkowi opłacania podatku. Drugi powód ujęto w następujących słowach: „Należy zauważyć, iż wyniki konsultacji wskazują, że mieszkańcy gminy Szreńsk nie popierają propozycji nadania statusu miasta miejscowości Szreńsk”.

Miastem nie zostanie też Skarbimierz-Osiedle (opolskie), które według ministerstwa spraw wewnętrznych „nie przypomina miasta, lecz dobrze rozwinięte osiedle”, odpadły też Wydminy (warmińsko-mazurskie).

Według projektu rozporządzenia miastami zostaną: Kamieniec Ząbkowicki (dolnośląskie), Goraj (lubelskie), Solec nad Wisłą, Wiskitki i Sochocin (mazowieckie), Dubiecko (podkarpackie), Wodzisław (świętokrzyskie), Budzyń i Kośminek.

Rys historyczny Szreńska

Pierwsze ślady osadnictwa w Szreńsku pochodzą z przełomu IX i X wieku, w tym czasie w rozlewisku rzek Mławki i Szronki powstał gród otoczony wałami ziemno-kamiennymi. Prawdopodobnie gród powstał po przeniesieniu osadnictwa z lewego, położonego wyżej brzegu rzeki Mławki. Był to ośrodek dużego okręgu grodowego. Gród wielokrotnie był niszczony co było związane z jego lokalizacją na terenach granicznych z Prusami. W wieku XII, najprawdopodobniej za panowania Bolesława Krzywoustego, gród został powiększony, wzmocniony przez podwyższenie wałów a wokół niego wyrosła osada i w takim kształcie Szreńsk przetrwał następne 100 lat do najazdu Prusów, gdy został ponownie zniszczony. Odkryte w wyniku badań archeologicznych zabytki wskazują, że mieszkańcy grodu zajmowali się garncarstwem, kowalstwem, hodowlą bydła i rolnictwem. W wieku XIII Szreńsk został ponownie odbudowany. Po raz pierwszy w źródłach pisanych Szreńsk pojawia się w 1240 roku. Przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim Szreńskowi nadał Siemowit IV w roku 1383 w Płońsku, w tym samym dokumencie potwierdza wcześniejsze nadanie Szreńska Stanisławowi Gradowi z Kowalewa, który zmienia nazwisko na Szreński i w rękach rodu Szreńskich pozostaje Szreńsk przez 170 lat. W pierwszej połowie XVI wieku Feliks Szreński, ostatni z rodu, w miejscu dawnego grodziska wybudował okazały zamek obronny, z murami obwodowymi, czterema basztami, budynkiem mieszkalnym i budynkiem bramnym oraz kaplicą, przebudował kościół parafialny (1531 zakończenie budowy). Kościół bez większych zmian przetrwał do dzisiaj i stanowi perłę późnego gotyku północnego Mazowsza. W 1554 Szreńsk przeszedł na własność biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego. W 1656 miasto zajęli Szwedzi, a na zamku stacjonował szwedzki garnizon. Na około trzy tygodnie przed bitwą pod Warszawą do Szreńska przybył z wizytacją oddziałów Karol X Gustaw. W latach 1768-1771 zamek w Szreńsku wykorzystywali Konfederaci barscy pod dowództwem Józefa Sawy-Calińskiego, który ranny w bitwie pod Szreńskiem 26 kwietnia 1771, dostał się do niewoli rosyjskiej. Po II rozbiorze Polski Szreńsk wszedł w skład Prus, a jego właścicielem został Karol Ludwik Erhard Knobloch, na którego polecenie zostały rozebrane gotyckie fortyfikacje zamku, a cześć mieszkalną przebudowano na klasycystyczną rezydencję, m.in. dobudowując jeden trakt od zachodu. Pałac przetrwał do pożaru w 1948 r., obecnie pozostaje w ruinie. W roku 1869 Szreńsk stracił prawa miejskie.