Nauczyciele urodzeni po 1948 r. mogą ubiegać się o emeryturę nauczycielską przewidzianą w art. 88 Karty Nauczyciela lub o emeryturę przysługującą po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Część z nich powinna podjąć decyzję przed końcem sierpnia. W przeciwnym wypadku emerytura zostanie obliczona według nowych zasad, tzn. z pominięciem Karty Nauczyciela.
Nauczyciel urodzony 1 stycznia 1949 roku lub młodszy może przejść zarówno na emeryturę przysługującą po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego jak i nauczycielską. Z podjęciem decyzji należy się śpieszyć, ponieważ możliwość wyboru pomiędzy dwoma rozwiązaniami jest ograniczona czasowo. Co do zasady z emerytury nauczycielskiej mogą skorzystać pedagodzy urodzeni po 1948 r., którzy nie ukończyli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Przyznaje się ją, jeżeli spełni się określone warunki. Do 31 grudnia 2008 r. należy posiadać 30 lat zatrudnienia, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej lub 25 lat zatrudnienia, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej w szkolnictwie specjalnym, trzeba rozwiązać stosunek pracy oraz zgłosić wniosek o emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Jednak część starszych nauczycieli również może wybrać ten sposób obliczenia emerytury. Dotyczy to pedagogów, którzy przed 1 października 2017 r. ukończyli już powszechny wiek emerytalny albo osiągną ten wiek w okresie od 1 października 2017 r. do 31 sierpnia 2018 r., ale nie osiągnęli jeszcze podwyższonego wieku emerytalnego. Wniosek o emeryturę nauczycielską muszą oni jednak złożyć najpóźniej 31 sierpnia 2018 r. po uprzednim rozwiązaniu stosunku pracy. Inaczej emerytura zostanie obliczona wg nowych zasad.
Różnica tkwi w sposobie obliczania emerytury
Wysokość świadczeń może się bardzo różnić, dlatego warto już teraz zorientować się, które z nich bardziej się opłaci. W podjęciu decyzji pomogą prognozy wysokości emerytur. Po założeniu konta na Platformie Usług elektronicznych ZUS (www.pue.zus.pl) można samodzielnie wyliczyć w kalkulatorze emerytalnym oba warianty świadczeń i porównać ich wysokość.
Wyliczenie emerytury wg nowych zasad jest dość proste. Oblicza się ją na podstawie danych zapisanych na koncie w ZUS, czyli składek emerytalnych, które opłacaliśmy z naszego wynagrodzenia. Jest to więc suma zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne (zapisanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury), zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz środków zapisanych na subkoncie. Kwota przyszłej emerytury jest wynikiem podzielenia zgromadzonego kapitału emerytalnego przez średnie dalsze trwanie życia, które podaje GUS. Do świadczenia Zakład Ubezpieczeń Społecznych może dodać także rekompensatę za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w tym pracę nauczycielską (warunki oraz sposób obliczenia rekompensaty są dostępne na stronie www.zus.pl).
Wyliczenie wysokości emerytury nauczycielskiej (tzn. przewidzianej w art. 88 Karty Nauczyciela) przebiega jednak zupełnie inaczej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych oblicza ją sumując trzy składniki. Pierwszy to część socjalna: 24% kwoty bazowej, obowiązującej w dniu przejścia na emeryturę. Od 1 marca 2018 r. wynosi ona 3731,13 zł i stanowi 100% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego roku kalendarzowego, po odjęciu potrąconych od ubezpieczonych składek na ubezpieczenia społeczne. Drugi to część składkowa (po 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych z uwzględnieniem pełnych miesięcy), a trzeci część nieskładkowa (po 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych z uwzględnieniem pełnych miesięcy). W wyliczeniach używa się tzw. podstawy wymiaru emerytury. Ustala się ją od wynagrodzeń z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub z 20 lat kalendarzowych dowolnie wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom. Zarobki z poszczególnych lat kalendarzowych są porównywane do przeciętnych wynagrodzeń z tamtego okresu, później wskaźniki procentowe są sumowane, a następnie uśredniane. Wynik obliczeń zostaje następnie ograniczony do 250%, po czym mnoży się go przez kwotę bazową. W ten sposób otrzymamy podstawę wymiaru emerytury.
To, która emerytura okaże się wyższa, zależy od konkretnego przypadku. Dodatkowy wpływ na wyliczenia może mieć fakt, że członkom otwartego funduszu emerytalnego ZUS przyzna emeryturę nauczycielską pod warunkiem złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Zachęcamy do przeprowadzenia wyliczeń i podjęcia świadomej decyzji dot. przyszłej emerytury. Więcej informacji o warunkach, które należy spełnić aby przejść na świadczenie na dotychczasowych i nowych zasadach, zostały opisane w ulotce „Jakie emerytury dla nauczycieli” oraz na naszej stronie internetowej www.zus.pl.
