Czy rolnik to przedsiębiorca czy konsument ? Czy ma prawo odstąpić od umowy zawartej na odległość z operatorem komórkowym czy za pomocą internetu? Odpowiedź nie jest taka prosta, a wynika to z niejednoznacznych definicji zawartych w polskim prawie.
Zgodnie z kodeksem cywilnym przedsiębiorcą jest osoba fizyczna lub osoba prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Definicja działalności gospodarczej jest zawarta w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Stanowi ją zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Najważniejsze cechy działalności gospodarczej to: zawodowy, a więc stały charakter, związana z nią powtarzalność podejmowanych działań, podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, uczestnictwo w obrocie gospodarczym, wreszcie jej zarobkowy charakter.
Działalność rolnicza, dotyczy to również tzw. rolników ryczałtowych, może być w zależności od okoliczności zakwalifikowana jako działalność gospodarcza. W tej sprawie wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy, stwierdzając, że rolnik indywidualny prowadzący we własnym imieniu działalność wytwórczą w zakresie upraw o wymienionych cechach działalności gospodarczej, a więc także działający bez zamiaru osiągnięcia zysku, jest przedsiębiorcą. Do kategorii tej nie należą rolnicy nieuczestniczący w obrocie gospodarczym, którzy prowadzą gospodarstwo rolne zaspakajające jedynie potrzeby własnej rodziny. Nie ma jednego wzorca określającego w sposób uniwersalny status rolnika jako przedsiębiorcy; zagadnienie to podlega indywidualnemu rozstrzygnięciu przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności danego przypadku, pośród których istotne są m.in. zakres prowadzonej działalności rolniczej, jej model oraz stopień organizacyjny.
Przykład nr 1: rolnik, który jest właścicielem dwóch hektarów ziemi rolnej, nie prowadzi innej działalności wytwórczej (bydło, mleko itd), a wszystkie płody rolne przeznacza na zaspokojenie potrzeb rodziny będzie zakwalifikowany jako konsument.
Przykład nr 2: osoba prowadząca gospodarstwo rolne zawierająca umowę o dostawę energii elektrycznej do obory w której prowadzi chów kilkudziesięciu sztuk bydła będzie zakwalifikowana jako przedsiębiorca. W takiej sytuacji nie może odstąpić od takiej umowy zawartej na odległość.
Reasumując, możliwość zakwalifikowania danego rolnika do kręgu konsumentów jest – wskutek orzecznictwa sądów – coraz bardziej zawężana. Co więcej, w dalszym ciągu budzi wątpliwości. W przypadku sporu, to sąd będzie rozstrzygał – biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności – o kwalifikacji rolnika jako konsumenta lub przedsiębiorcy.
Adwokat Karol Sienkiewicz jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Wyspiańskiego w Mławie oraz Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – kierunek prawo. Aplikację adwokacką odbywał przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Płocku w latach 2010-2012. Począwszy od 2013 prowadzi działalność w ramach indywidualnej Kancelarii Adwokackiej w Mławie.
Zajmuje się obsługą podmiotów gospodarczych w zakresie prawa cywilnego, prawa spółek oraz windykacji należności. Posiada doświadczenie w reprezentacji procesowej osób fizycznych i prawnych w sprawach cywilnych (gospodarczych), występuje jako obrońca w sprawach karnych.
