Przełom wiosny i zimy to raj wirusów, dlatego ludzie się przeziębiają. Powszechnie znane są domowe sposoby leczenia, takie jak: witamina C, echinacea czy czosnek. Być może poprawiają samopoczucie, ale ich skuteczność w prewencji czy leczeniu przeziębienia jest, niestety, mierna.
- Witamina C
Pomoże umiarkowanie tylko tym, którzy uprawiają intensywny wysiłek fizyczny. Prowadzisz normalny tryb życia – łykanie witaminy nie uchroni cię przed przeziębieniem.
Powszechne, acz niestety, fałszywe przekonanie, iż witamina C chroni przed przeziębieniem i je leczy, kiedy ono już wystąpi, wzięło się prawdopodobnie z doniesienia na ten temat autorstwa dwukrotnego noblisty Linusa Paulinga. Niestety, kolejne eksperymenty oceniające wpływ witaminy C na przeziębienie nie potwierdziły tezy Paulinga. Opublikowany w 2013 roku przegląd piśmiennictwa na temat „witamina C vs przeziębienie” objął 29 różnych badań na ponad 11 tys. uczestników. Okazuje się, że regularne zażywanie witaminy C nie chroni przed przeziębieniem, choć lekko łagodzi jego przebieg, kiedy już wystąpi.
Korzyść z regularnego zażywania witaminy C odczuwali jedynie ci, którzy intensywnie trenują sporty wysiłkowe – np. biegający maratony: maratończycy mieli dwukrotnie niższe ryzyko zachorowania na przeziębienie w razie zażywania witaminy C.
Przyjmowanie zaś wysokich dawek witaminy C na początku przeziębienia nie wykazało skuteczności w zmniejszeniu czasu chorowania i ulżeniu dolegliwości.
- Echinacea
Przegląd systematyczny Cochrane z 2014 roku pokazał, że niektóre produkty zawierające echinaceę mogą być skuteczniejsze niż placebo w leczeniu przeziębienia. Niestety, wniosek badaczy jest taki, że mimo to efekty kliniczne stosowania echinacei są słabe, podobnie jak i jej niewielkie działanie zapobiegające przeziębieniu.
- Czosnek
Pojedyncze badanie przeprowadzone na 146 uczestnikach wykazało, że jedzenie czosnku codziennie przez trzy miesiące może przeciwdziałać wystąpieniu przeziębienia. Zarówno próba uczestników badania, jak i jego konstrukcja, nakazuje ostrożność w podchodzeniu do jego rezultatów, zaś samo zjawisko wymaga pogłębionych analiz i kolejnych eksperymentów. Na tym etapie nie można zatem postawić kropki nad „i” stwierdzając, że czosnek chroni przed przeziębieniem.
- Inhalacje
To sposób, który odszedł już chyba do lamusa, ale być może nadal niektórzy wierzą w jego moc. Polega na wdychaniu pary wodnej unoszącej się z miski czy garnka wypełnionego gorącym naparem z różnymi ziołami. Wierzono, że w ten sposób skutecznie można się pozbyć wydzieliny z dróg oddechowych i wyleczyć przeziębienie. Przegląd systematyczny Cochrane z 2013 roku obejmujący sześć badań na ogółem 394 uczestnikach wykazał, że inhalacje nie przynoszą żadnej korzyści w leczeniu przeziębienia.
- Antybiotyki
Ponieważ przeziębienie wywołują wirusy, a antybiotyki działają na bakterie, nic dziwnego, że okazały się nieskuteczne w walce z przeziębieniem. Przegląd systematyczny Cochrane z 2013 roku wykazał jednak, że przyjmowanie antybiotyków na przeziębienie daje pewien efekt: nieprzyjemne skutki uboczne (jak na przykład niszczenie dobroczynnej mikroflory bakteryjnej w jelitach).
- Paracetamol albo niesteroidowe leki przeciwzapalne
Systematyczny przegląd prac Cochrane z 2015 roku, w którym uwzględniono randomizowane próby badawcze na ogółem 758 uczestnikach wykazał, że paracetamol może łagodzić takie dolegliwości jak zaleganie wydzieliny katarowej w nosie. Nie zwalcza jednak takich, jak: ból gardła, kaszel czy złe samopoczucie. Zastrzec trzeba, że jakość dowodowa uwzględnionych badań była niska do średniej, zatem należy ich wyniki traktować z ostrożnością.
Jeśli chodzi o niesteroidowe leki przeciwzapalne, w dziewięciu randomizowanych badaniach na ogółem ponad 1000 uczestnikach wykazano, że z jednej strony mają działanie przeciwbólowe, ale… nic poza tym. Przynajmniej jeśli chodzi o leczenie przeziębienia – leki te podrażniają przewód pokarmowy.
- Połączenie leków antyhistaminowych, środków udrażniających górne drogi oddechowe i przeciwbólowych
Przegląd systematyczny Cochrane z 2012 roku, obejmujący 27 badań na ogółem ponad 5 tys. uczestnikach wykazał, że takie połączenie leków uwalnia od wielu dolegliwości przeziębienia pozwala szybciej zwalczyć przeziębienie u dorosłych i starszych dzieci. Trzeba jednak zważyć proporcję tych korzyści do skutków ubocznych, takich jak senność, uczucie suchości w ustach i zaburzenia snu.
Powyższego przeglądu piśmiennictwa dotyczącego rozmaitych metod na przeziębienie dokonała na stronie www.evidentlycochrane.net Lynda Ware z Cochrane UK (Cochrane Library to jedna z najbardziej znanych i poważanych baz danych z medycznymi doniesieniami naukowymi).
„Wygląda na to, że jesteśmy skazani na cierpienie z powodu przeziębienia” – konkluduje swoją analizę Lynda Ware.
