Listeria monocytogenes jest przyczyną wycofania ze sklepów mrożonek z kukurydzą. Poznaj fakty o tej szczególnie groźnej dla ciężarnych bakterii i sposoby, jak jej uniknąć.
GIS w komunikacie z 31 lipca poinformował o wycofaniu ze sprzedaży mrożonych warzyw z uwagi na potencjalne ryzyko skażenia ich bakterią Listeria monocytogenes. Wyjaśnił, że ich producent podjął „działania zapobiegawcze” w związku z potencjalnym zagrożeniem zakażenia tym patogenem kukurydzy użytej w mrożonkach. Informacje o konkretnych produktach wycofywanych ze sprzedaży można znaleźć na stronie GIS. Inspektor zaleca, by kupionych już mrożonek nie jeść.
Co to jest listeria?
Pałeczki Listeria monocytogenes to rodzaj bakterii, która ma duże zdolności przystosowawcze. Potrafią przetrwać krótkotrwałą pasteryzację. Wiele bakterii ginie w zbyt kwaśnym środowisku, ale ta nie jest wrażliwa na wahania pH od kwaśnego do zasadowego. Doskonale czuje się zarówno w warunkach, gdy w jej środowisku jest tlen, jak i beztlenowym. Szkodliwy jest dla niej dopiero dwutlenek węgla, ale musi stanowić nie mniej niż 30 proc. atmosfery.
Jeśli spojrzy się do rejestru alertów RASFF (Food and Feed Safety Rapid Alerts) – unijnego systemu, do którego trafiają informacje o stwierdzonych zagrożeniach w żywności i wodzie, okaże się, że listeria jest drugim pod względem występowania po pałeczkach salmonelli stwierdzanym w krajach UE zagrożeniem. Od początku roku do 30 lipca br. w bazie RASFF zarejestrowano niemal 60 alertów związanych z wykryciem listerii w produktach w różnych krajach (np. w mrożonkach, kiełbasie chorizo, szynce, mleku, serze, warzywach, rybach).
Jak uniknąć listerii?
Niska temperatura nie czyni szkody pałeczkom Listeria monocytogenes, potrafią się one namnażać także w produktach przetrzymywanych nie tylko w zamrażarce, ale i w lodówce. Zabija ją bardzo wysoka temperatura, czyli powyżej 75 stopni Celsjusza. Dlatego odpowiednia obróbka termiczna żywności garmażeryjnej jest kluczowa, by nie ucierpieć z powodu chorób, które listeria wywołuje.
Drugą podstawową zasadą, jaką należy stosować, to mycie rąk mydłem pod bieżącą wodą po każdym kontakcie z surowym mięsem, rybami czy warzywami.
Co do gotowych produktów, które nie były prawidłowo przygotowane lub przechowywane, np. sery lub wędzone ryby, jedyną szansą na uniknięcie zakażenia jest śledzenie ostrzeżeń dotyczących żywności publikowanych na stronie RASFF i GIS.
Jakie szkody może poczynić listeria?
Nie każda żywność zakażona listerią da się nam we znaki; dużo zależy od ilości bakterii w spożytym produkcie oraz stanu zdrowia konsumenta.
Jest szczególnie groźna dla osób o osłabionej odporności – na skutek choroby lub przyjmowanych leków (np. osoby z chorobą nowotworową lub po przeszczepach przyjmujące leki immunosupresyjne), a także kobiet ciężarnych.
Niektóre przyjmowane leki mogą chronić przed pałeczką listeria. Np. pacjenci z AIDS, przyjmujący jeden z leków stosowanych w tej chorobie, mają mniejszą skłonność do zakażenia się listerią.
Jakie są objawy zakażenia listerią? Ból stawów, ból głowy, umiarkowana biegunka, gorączka i inne objawy ze strony układu pokarmowego, senność.
U większości zakażonych osób objawy ustępują bez specyficznego leczenia. Jednak u osób z grup ryzyka (osłabionych i kobiet w ciąży) może dojść do poważnej choroby, która może zaatakować wiele narządów i układów. Jak wskazują Agnieszka Kołakowska i Grzegorz Madajczak w artykule opublikowanym na łamach Przeglądu Epidemiologicznego, Listeria monocytogenes jest drugim co do częstości drobnoustrojem wywołującym zakażenia ośrodkowego układu nerwowego.
U kobiet w ciąży zakażenie może doprowadzić do przedwczesnego porodu, urodzenia martwego dziecka lub urodzenia dziecka z wrodzoną listeriozą.
„Listerioza u kobiet w ciąży występuje zdecydowanie częściej niż w pozostałej części populacji – stanowi około 27 proc. wszystkich zakażeń” – podkreślają autorzy wspomnianego artykułu.
Wskazują, że u kobiet ciężarnych choroba w pierwszej fazie zakażenia objawia się nieswoistymi objawami grypopodobnymi: wysoką gorączką (między 38,2° a 41,2°C), bólem głowy, dreszczami, bólem gardła, biegunką czy zapaleniem miedniczek nerkowych.
Źródło:
Agnieszka Kołakowska, Grzegorz Madajczak: Pałeczki Listeria Monocytogenes w zakażeniach ludzi, w: Przegląd Epidemiologiczny, 2011; 65
Portal RASFF
