Jak przyjąć spadek bez długów?

Rozpoczynamy na portalu Nasza Mława nowy cykl – „Porady prawne”. Zachęcamy czytelników do przesyłania na adres [email protected] pytań i wątpliwości dotyczących zagadnień prawnych. Na wybrane odpowiedzą mławscy prawnicy.

Jak przyjąć spadek, wyjaśnia adwokat Karol Sienkiewicz.

Spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste),  przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.
Każdy z tych trzech sposobów ma inne konsekwencje dla spadkobiercy w zakresie jego odpowiedzialności za ewentualne długi spadkowe.

1. Złożenie oświadczenia o odrzucenie spadku powoduje, że spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności za długi spadkowe, nie musi ich spłacać wierzycielom spadkodawcy.
2. W przypadku przyjęcia przez spadkobiercę spadku wprost (tzw. proste przyjęcie spadku) ponosi on odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczeń. Odpowiada wtedy za ich spłatę z całego swojego majątku oraz z majątku, który odziedziczył po zmarłej osobie. W przypadku jeśli otrzymany spadek nie jest wystarczający do pokrycia wszystkich długów zmarłego, spadkobierca będzie musiał je pokryć z własnej kieszeni.
3. Spadkobierca może też przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że jego odpowiedzialność za długi zmarłego ogranicza się do wartości spadku, jaki odziedziczył (do wartości otrzymanych aktywów). W takiej sytuacji, spadkobierca nie odpowiada za długi spadkowe ponad wartość tego spadku.

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do dziedziczenia, czy to na podstawie testamentu, czy z mocy ustawy.

Dnia 18 października 2015 roku weszła w życie zmiana dotycząca zasad, według których następuje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Zgodnie z nią brak oświadczenia spadkobiercy w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do dziedziczenia, jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Tym samym nowelizacja poprawia sytuację spadkobierców, którzy nie złożyli w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Po zmianie, wszyscy automatycznie dziedziczą z dobrodziejstwem inwentarza.

Przykładowo: nawet jeśli spadkobierca nie dopełni żadnych formalności związanych ze spadkiem a dziedziczy garaż warty 20 tys. zł oraz niespłaconą pożyczkę w kwocie 40 tys. zł, wierzyciel może żądać spłaty długu tylko do kwoty 20 tys. zł.

Wspomniana zmiana w prawie dotyczy również spisu inwentarza. Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza może złożyć w sądzie lub przed notariuszem wykaz inwentarza. Czynność może podjąć nie tylko jedna osoba, ale np. kilku spadkobierców wspólnie. W wykazie powinny znaleźć się przedmioty należące do spadku, przedmioty zapisów windykacyjnych i długi spadkowe. Przy każdej rzeczy należy podać wartość według stanu i cen z chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy).
Warto jednak pamiętać, że korzystne zmiany dotyczą tylko spadków otwartych od dnia 18 października 2015 roku.

Przykładowo: w przypadku śmierci spadkodawcy do dnia 17 października 2015 r. włącznie, brak terminowego oświadczenia po stronie pełnoletnich spadkobierców o odrzuceniu spadku lub jeśli żaden z nich nie złożył oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, spowoduje ich przyjęcie spadku wprost, czyli z pełną odpowiedzialnością za długi.

Adwokat Karol Sienkiewicz jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Wyspiańskiego w Mławie oraz Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – kierunek prawo. Aplikację adwokacką odbywał przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Płocku w latach 2010-2012. Począwszy od  2013 prowadzi działalność w ramach indywidualnej Kancelarii Adwokackiej w Mławie.
Zajmuje się obsługą podmiotów gospodarczych w zakresie prawa cywilnego, prawa spółek oraz windykacji należności. Posiada doświadczenie w reprezentacji procesowej osób fizycznych i prawnych w sprawach cywilnych (gospodarczych), występuje jako obrońca w sprawach karnych.