Stosowanie diety bezglutenowej jest elementem dietoterapii chorób związanych z nadwrażliwością pokarmową na białka zbóż. Pacjenci zmagający się ze schorzeniami o podłożu glutenozależnym muszą wykazać się dużą czujnością, gdyż gluten może występować w wielu nieoczywistych produktach np. w wędlinach lub słodyczach. Na jakie produkty powinny uważać osoby stosujące dietę bezglutenową?
Co to jest gluten?
Gluten to kompleks białek występujących w popularnych zbożach takich jak pszenica, żyto, pszenżyto i jęczmień. Gluten jest bardzo pożądanym składnikiem w przemyśle piekarniczo-cukierniczym, gdyż jego zawartość decyduje o właściwościach wypiekowych mąki. Najwięcej glutenu znajduje się w pszenicy, dlatego biały chleb, czy bułki cechuje odpowiednia, pożądana przez konsumentów konsystencja, miękkość i sprężystość. Dlaczego gluten szkodzi? Pierwszym powodem konieczności stosowania diety bezglutenowej jest występowanie alergii na białka zbóż. Symptomy mogą pochodzić zarówno ze strony układu pokarmowego, odpornościowego i neurologicznego. Często dochodzi także do problemów natury dermatologicznej, gdyż nadwrażliwość może być manifestowana przez skórę.
Do chorób wywołanych glutenem należą:
- celiakia;
- nieceliakalna nadwrażliwość na gluten;
- alergia na pszenicę.
W przypadku stwierdzenia jednego z tych schorzeń należy bezwzględnie usunąć gluten z diety.
Objawy nadwrażliwości pokarmowej na gluten:
- ból brzucha;
- biegunka;
- wymioty;
- uczucie przelewania w jelitach;
- wzdęcia;
- gazy;
- zaparcia;
- problemy skórne;
- bladość skóry;
- utrudnione przybieranie na masie;
- zaburzenia nastroju;
- niechęć do kontaktów społecznych.
Zasady diety bezglutenowej
W diecie bezglutenowej podstawą jest nie tylko wyeliminowanie produktów zawierających gluten lub zanieczyszczonych glutenem, ale także zminimalizowanie kontaktu z tym alergenem w jednym gospodarstwie domowym. Oznacza to dbanie sterylną czystość po przygotowaniu posiłku z produktów zbożowych przez innych członków rodziny oraz nieużywanie tych samych desek do krojenia, noży i sztućców. W przypadku silnej alergii nawet korzystanie z tej samej kuchni może okazać się problematyczne.
Warto też podkreślić, że niektóre produkty spożywcze, które naturalnie są bezglutenowe, mogą być zanieczyszczone glutenem.
Jakie produkty należy wyeliminować na diecie bezglutenowej?
- mąka (pszenna, żytnia, orkiszowa, jęczmienna);
- produkty piekarnicze (chleb, bułki, ciabatty, chałka i itp.)
- wyroby cukiernicze (ciasta, ciastka, drożdżówki, rogale itp.)
- otręby, zarodki, płatki zbożowe;
- bułka tarta i produkty gotowe w panierce;
- niektóre kasze (bulgur, kuskus, manna, kujawska, wiejska, pęczak, perłowa, mazurska)
- niektóre słodycze (batony, czekolada);
- wędliny, parówki oraz konserwy mięsne;
- sosy instant i gotowe zagęszczone mąką;
- kiełki zbóż;
- piwo;
- oleje z zarodków zbożowych;
- seitan;
- gotowe produkty garmażeryjne.
Co jeść na diecie bezglutenowej?
Każda dieta, bez względu na konieczność eliminacji niektórych składników pożywienia powinna dostarczać organizmowi odpowiednią ilość wszystkich makroskładników (białka, tłuszczów i węglowodanów) oraz witaminy i składniki mineralne. Nieprawidłowo skomponowana dieta bezglutenowa może prowadzić do powstawania niedoborów. Dobrym rozwiązaniem jest dieta pudełkowa w Warszawie, Wrocławiu i innych miastach, które w swojej ofercie posiadają opcję diety bezglutenowej.
Samodzielnie przygotowując posiłki, należy sięgać po odpowiednie zamienniki popularnych produktów spożywczych. Na co należy zwrócić uwagę, podczas zakupów to logo przekreślonego kłosa, które świadczy o tym, że produkt zawiera mniej, niż 20 ppm glutenu (20 mg/kilogram).
W ofercie sklepowej można znaleźć:
- pieczywo bezglutenowe;
- makaron bezglutenowy;
- kasze bezglutenowe (jaglana, gryczana oraz ryż, amarantus, komosa ryżowa, teff).
Do naturalnie bezglutenowych produktów należy mięso, ryby, jaja, owoce morza, warzywa i owoce. Dodatkowo należy bezwzględnie czytać składy produktów zapakowanych i uważać na posiłki spożywane poza domem.
