W okresie ogłoszonego i obowiązującego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii nałożono na nas szereg nakazów, ograniczeń i zakazów. Wiele z nich istotnie ograniczyło podstawowe wolności i prawa obywatelskie, a ich „naruszenie” w konsekwencji przełożyło się na stwierdzenie popełnienia wykroczenia i podjęcie czynności zmierzających do wręczenia mandatu karnego.
Mając na uwadze, iż rozwaga oraz dbałość o zdrowie własne i innych powinna być dla nas priorytetem, to jednak musimy pamiętać, iż na władzy ciąży obowiązek legalizmu (tj. działania na podstawie i w granicach prawa), który koreluje z obywatelskim obowiązkiem przestrzegania powszechnie obowiązujących przepisów prawnych.
W praktyce okazało się, że najbardziej dolegliwy i brzemienny w nakładaniu mandatów karnych był obowiązujący od 25 marca do 19 kwietnia br. zakaz przemieszania się. Usiłowanie pociągnięcia domniemanego sprawcy wykroczenia do poniesienia odpowiedzialności karnej za naruszenie niekonstytucyjnych zakazów zgodnie ze stanowiskiem Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego powinno skutkować uniewinnieniem przez Sąd od popełnienia wykroczenia.
Należy pamiętać, że w każdej sytuacji – nie tylko na gruncie „covidowych wykroczeń” – art. 97 § 2 kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia przyznaje prawo do odmowy przyjęcia mandatu karnego.
Funkcjonariusz policji chcąc nałożyć mandat karny, ma obowiązek wskazać wysokość grzywny, zarzucone wykroczenie oraz poinformować o prawie do odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
Jeżeli odczuwamy, że nasze zachowanie nie wypełnia znamion wykroczenia to zwięźle i kulturalnie odmówmy zgody na przyjęcie mandatu. Nie obawiajmy się rozpoznania sprawy wykroczeniowej przed Sądem, bowiem tylko w tym miejscu mamy pewność, że okoliczności czy popełniono wykroczenie i czy zostanie za nie przypisana odpowiedzialność, zostaną ocenione wedle konstytucyjnej zasady niezawisłości sędziowskiej, w myśl której sędzia, rozstrzygając sprawę, podlega wyłącznie Konstytucji i ustawom, nie podlega żadnym naciskom i żadnym zależnościom z zewnątrz, szczególnie ze strony władzy wykonawczej.
Poniżej w linku znajduje się wypowiedź Sędziego orzekającego w postępowaniach wykroczeniowych. Zawarte w tutorialu stanowisko winno utwierdzić nas w zaufaniu do wymiaru sprawiedliwości i w słusznej walce o przysługujące nam prawa.
Autor: Adwokat Barbara Pogorzelska
