35 lat od katastrofy w Czarnobylu

 – Dokładnie 35 lat temu, w sobotę 26 kwietnia 1986 r., doszło do katastrofy w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. Błędy konstrukcyjne reaktora RBMK-1000 w połączeniu z nieprawidłowo przeprowadzonym testem, doprowadziły do jego przegrzania, wybuchu i dostania się do atmosfery wielu ton promieniotwórczych pierwiastków. Nad Europą rozprzestrzeniała się radioaktywna chmura, skażeniu uległ obszar o powierzchni od 125 000 do 146 000 km2 na dzisiejszym pograniczu Białorusi, Ukrainy i Rosji. Władze ZSRR ukrywały tragedię, nawet przed krajami układu warszawskiego. W Polsce dopiero 29 kwietnia zaczęto na masową skalę profilaktycznie podawać płyn Lugola. Katastrofa w Czarnobylu spowodowała odchodzenie od energetyki jądrowej, jednak nie dotyczyło to ZSRR. Zaostrzono procedury bezpieczeństwa, natomiast elektrownie atomowe pracowały pełną parą, osiągając w 1988 r. sowiecki rekord produkcji prądu (215,669 mld kWh). Do dziś w Rosji działają trzy elektrownie atomowe z reaktorami RBMK-1000: Leningradzka, Kurska i Smoleńska. W budowie elektrowni Kurskiej i Smoleńskiej duży udział miały polskie firmy, a dokumenty dotyczące ich kontraktów w ZSRR zachowały się w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie w zespołach archiwalnych 72/1714 Zjednoczenie Budownictwa Przemysłowego „Centrum” w Warszawie oraz 72/3143 Warszawskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego „Kablobeton”. Na uwagę zasługuje również liczna dokumentacja dotycząca budowy Chmielnickiej Elektrowni Jądrowej (ХАЕС – Хмельни́цька а́томна електроста́нція, na terenie obecnej Ukrainy, wykorzystuje bezpieczniejsze reaktory WWER-1000), w tym fotografie z placu budowy. Prezentowane dokumenty przechowywane są w Wieloosobowym Stanowisku ds. Działalności Archiwalnej w Milanówku – informuje Archiwum Państwowego w Warszawie.

Jako ciekawostkę zaprezentowano liczną dokumentację dotyczącą budowy Chmielnickiej Elektrowni Jądrowej.