Podczas uroczystości z okazji 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej, przy Mauzoleum Żołnierzy Września w Uniszkach Zawadzkich, oddano hołd walczącym tutaj i poległym w obronie Ojczyzny żołnierzom: 864 znanym z nazwiska oraz wielu pozostałym – znanym tylko Bogu.
Uroczystość rozpoczęła, witając przybyłych i przybliżając rys historyczny wydarzeń z początku września 1939 r., dyrektor Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej w Mławie Barbara Zaborowska. Następnie głos zabrali gospodarze obchodów w Uniszkach Zawadzkich.
O żołnierzach przelewających krew, by bronić dostępu do Warszawy i Mławy, spośród których wielu spoczęło w tej ziemi na zawsze, mówił Burmistrz Miasta Mława Sławomir Kowalewski. – Troska nad tym miejscem, wyjątkowym, szczególnym dla nas miejscem, jest bardzo ważna – podkreślał, dziękując za podejmowane w tym zakresie działania obecnemu i byłemu wójtom oraz mieszkańcom gminy Wieczfnia Kościelna. – Mamy obowiązek pamiętać o tych wydarzeniach. Ale szczególnie o tych ludziach: żołnierzach polskich, którzy tu pozostali – zwracał się do zebranych burmistrz. Przywołał cenną pracę badawczą nieżyjącego już prof. Ryszarda Juszkiewicza, która ocaleniu tej pamięci służyła. Mówił także o ogromnym dramacie ludności cywilnej ginącej w latach wojny i podkreślał wagę działań na rzecz pielęgnowania pokoju, począwszy od najbliższego otoczenia każdego z nas. – Róbmy wszystko na rzecz tego, żeby to się nigdy nie powtórzyło – apelował Sławomir Kowalewski. Służył temu m.in. podpisany w zeszłym roku przez przedstawicieli miast partnerskich Mławy Manifest Pokoju. – Za pokój w kraju, za pokój w Europie i na świecie odpowiada każdy z nas. Tylko niekochani nienawidzą i prowadzą do konfliktów. Obojętność prowadzi do wojny. Jeśli dziś będziemy tolerować małe zło, jutro damy przyzwolenie na większe, a to w konsekwencji doprowadzi do wojny – przestrzegał burmistrz.
Wójt Gminy Wieczfnia Kościelna Mariusz Gębala wspominał lata swojego dzieciństwa, kiedy to w szkołach podstawowych nie mówiło się wiele o wybuchu II wojny światowej. Uczono przede wszystkim o ataku na Westerplatte z pancernika Schleswig-Holstein, dopiero z czasem pojawiły się informacje o ataku bombowców niemieckich na Wieluń. – Ale my, ludność północnego Mazowsza, mamy własne Westerplatte, mamy własny Wieluń – wskazywał wójt, nawiązując już do samej Bitwy pod Mławą. Przywołał pamięć żołnierzy, którzy tutaj zginęli. – Apeluję do państwa, odwiedzajcie to miejsce, nie tylko przy takiej okazji jak dzisiaj, ale i w różnych innych sytuacjach. Uważam, że ono na to zasługuje – zwracał się do zebranych.
Głos zabrali obecni na uroczystości parlamentarzyści. Poseł na Sejm RP Anna Cicholska dziękowała burmistrzowi i mieszkańcom Mławy za coroczne rekonstrukcje Bitwy pod Mławą. – Jesteście słynni w całej Polsce – mówiła. Dziękowała za kultywowanie wartości patriotycznych poprzez obchody ważnych dla Polaków rocznic, zwłaszcza stulecia odzyskania niepodległości w 2018 r. i 100. rocznicy wojny polsko-bolszewickiej w 2020 r. – Jesteście wyjątkowym miastem, jeżeli chodzi o takie właśnie działania patriotyczne i narodowe – wskazywała. Oddała hołd bohaterom broniącym w 1939 roku Mławy. – Jan Paweł II podkreślał, że wolności nie otrzymaliśmy na zawsze. Wolność musimy ciągle zdobywać i ją pielęgnować. Chwała i cześć bohaterom – kończyła swoje wystąpienie poseł Anna Cicholska.
– Osiemdziesiąt jeden lat temu to tutaj właśnie rozpoczęła się obrona Polski. Tutaj rozpoczęła się walka o to, w jakiej Polsce później będziemy żyli – mówił Poseł na Sejm RP Arkadiusz Iwaniak. Jak zaznaczał, powinniśmy być dumni z ludzi, którzy tutaj w obronie Ojczyzny poświęcili to, co mieli najcenniejsze – własne życie. – Byśmy dzisiaj mogli żyć w wolnej Polsce. W Polsce, w której nie powinno być podziałów, nie powinno być walki. W Polsce, która powinna być dla wszystkich taka sama, równa, tolerancyjna – podkreślał parlamentarzysta. Dziękował organizatorom wtorkowych obchodów za pielęgnowanie pamięci o historii naszego kraju i jego bohaterach.
Modlitwę w intencji poległych poprowadził Dziekan Dekanatu Mławskiego Wschodniego ks. kan. Sławomir Krasiński. Następnie został odtworzony utwór „Śpij kolego”. Uroczystość w Uniszkach Zawadzkich zakończono złożeniem przez obecne delegacje kwiatów i zapalonych zniczy przy Mauzoleum Żołnierzy Września. Obchody uświetniły swoją obecnością poczty sztandarowe Miasta Mława, Powiatowego Cechu Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorczości w Mławie oraz Szkoły Podstawowej im. 49 Pułku Piechoty w Szydłowie.
